Podstawy prawne kształcenia integracyjnego
- Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1991 r. Nr 95 poz. 425)
Ustawa określa zobowiązania systemu oświaty wobec uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Zgodnie z jej preambułą „Szkoła winna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju”. Ustawa gwarantuje „realizację prawa każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej do kształcenia się oraz prawa dzieci i młodzieży do wychowania i opieki, odpowiednich do wieku i osiągniętego rozwoju”, a co z tego wynika:
- dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych uczniów, a także możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej i specjalnych form pracy dydaktycznej (art. 1 pkt 4);
- możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i młodzież niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie, zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami (art. 1 pkt 5);
- opiekę nad uczniami niepełnosprawnymi przez umożliwianie realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów nauczania oraz zajęć rewalidacyjnych (art. 1 pkt 5a);
- opiekę nad uczniami szczególnie uzdolnionymi poprzez umożliwianie realizowania indywidualnych programów nauczania oraz ukończenia szkoły każdego typu w skróconym czasie (art. 1 pkt 6);
- przygotowywanie uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia (art. 1 pkt 14);
- warunki do rozwoju zainteresowań i uzdolnień uczniów przez organizowanie zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych oraz kształtowanie aktywności społecznej i umiejętności spędzania czasu wolnego (art. 1 pkt 15).
- Rozporządzenie z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach placówkach (Dz. U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1487)
Rozporządzenie zawiera podstawowe informacje i wskazówki dotyczące organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów, w szczególności:
- definiuje pomoc psychologiczno-pedagogiczną oraz uściśla terminologię stosowaną w przepisach, w tym szczególne potrzeby edukacyjne i rozwojowe ucznia;
- podkreśla dobrowolność i nieodpłatność pomocy psychologiczno-pedagogicznej;
- opisuje podstawowe role i zadania osób odpowiedzialnych za organizowanie, udzielanie i inicjowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla ucznia;
- wymienia i opisuje formy udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniowi, a także jego rodzicom i nauczycielom;
- objaśnia zespołową formułę pracy nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i specjalistów – opisuje organizację pracy i zadania zespołu planującego i koordynującego pomoc psychologiczno-pedagogiczną dla ucznia;
- podkreśla rolę rodziców w planowaniu i realizacji działań wspierających wobec ich dziecka;
- objaśnia, czym jest plan działań wspierających (PDW) i karta indywidualnych potrzeb ucznia ze specjalnymi potrzebami;
- wskazuje indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny (IPET) jako dokument opracowywany wyłącznie dla ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego; reguluje możliwości dodatkowego zatrudniania nauczycieli i specjalistów w przedszkolach, szkołach i placówkach;
- podaje zasady i terminy obowiązujące w tzw. okresie przejściowym.
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1490),
Celem rozporządzenia jest zapewnienie uczniom niepełnosprawnym, niedostosowanym społecznie oraz zagrożonym niedostosowaniem społecznym w specjalnych przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych oraz przedszkolach, szkołach z oddziałami integracyjnymi oraz przedszkolach i szkołach integracyjnych, systemu organizacji kształcenia, wychowania i opieki dostosowanego do ich specjalnych potrzeb edukacyjnych i rozwojowych oraz możliwości psychofizycznych.
Rozporządzenie określa m.in. zakres zadań nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniami niepełnosprawnymi, niedostosowanymi społecznie i zagrożonymi niedostosowaniem społecznym w oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych oraz obliguje do opracowania dla każdego ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego, dostosowanego do indywidualnych potrzeb edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia oraz do stosowania zindywidualizowanych form i metod pracy z takim uczniem.
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1491),
Rozporządzenie wprowadza nową definicję specyficznych trudności w uczeniu się oraz wskazuje okres, w którym uczniowi może być wydana przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną opinia o specyficznych trudnościach w uczeniu się. Ponadto zobowiązuje nauczyciela do indywidualizacji pracy z uczniem na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach edukacyjnych oraz do dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia objętego pomocą psychologiczno-pedagogiczną. Określa również zasady dostosowania warunków przeprowadzania sprawdzianu i egzaminów do potrzeb i możliwości uczniów objętych pomocą psychologiczno-pedagogiczną.
Opracowano na podstawie:
“Specjalne potrzeby edukacyjne dzieci i młodzieży. Prawne ABC dyrektora przedszkola, szkoły i placówki” Przewodnik MEN 2010